موفقیت در تحصیل

این مقاله در جلسه ی اتمام حجت از طرف من در اختیار دانش آموزان و اولیا محترم قرار گرفت. متن کامل در ادامه مطلب

                                          موفقیت در تحصیل  
موفقیت نوعی توانایی است که راه رسیدن به هدف را برای ما آسان می سازد. موفقیت یک سفر است که در تمام ابعاد و جنبه های زندگی جریان دارد.
    ما هر که هستیم و در هر کجا و با هر شرایط که زندگی می کنیم، می توانیم در رسیدن به خواسته های ارزشمند خود موفق باشیم، ولی باید بدانیم که موفقیت رایگان به دست نمی آید، قیمت آن بذل کوشش و جدیت دائمی از سوی ماست. برای کسب موفقیت تنها به دست آوردن اطلاعات و دانش کفایت نمی کند، بلکه به کارگیری و تمرین مستمر آن اطلاعات است که ما را به مقصود می رساند. دانش و اطلاعات به کار گرفته شده و تمرین شده را «مهارت» می نامند. موفقیت در تحصیل نیازمند دو چیز است: 1-علاقه، 2-مهارت (کاربرد ماهرانه فنون و روش ها.)
    اگر کسی نسبت به تحصیل بی علاقه است، علت را بیرون از خود جست وجو نکند و برای ایجاد علاقه به والدین هم توصیه می شود، صرفاً از ابزارهای بیرونی استفاده نکنند، چرا که تقویت انگیزه های درونی فرد و حذف ابزارها و فشارهای بیرونی است که می تواند او را در کسب موفقیت در تحصیل کمک کند. در این نوشته برآنم مهارت های موفقیت در تحصیل را برای خانواده ها و تمامی دانش آموزان به ویژه دبیرستانی ها و کنکوری ها بیان نمایم تا همه علاقه مندان به تحصیل بتوانند با کسب موفقیت های تحصیلی و تحقق هدف های ارزشمند خود همواره احساس شادمانی و نشاط بیشتری داشته باشند.
    مهارت های موفقیت در تحصیل    آشنایی و به کارگیری مجموعه فنون و روش هایی که منجر به فهم بهتر مطالب درسی و پیشرفت و موفقیت تحصیل می شود را مهارت های موفقیت می گوییم.    نقش والدین و مربیان در موفقیت تحصیلی
    بهتر است ما به عنوان والدین یا مربیان، از کودکی به فرزندان خود یاد بدهیم که چگونه یاد بگیرند تا ضمن پایداری مطالب آموخته شده قادر باشند تغییرات مفید و مطلوب را در خود بیش از پیش به وجود آورند. در شیوه های جدید آموزشی گفتن، شرح دادن، رونویسی کردن، حفظ کردن و تلاش هایی از این قبیل را نمی توان آموزش نامید، آموزش بایستی به مغز تلنگر بزند و او را به سوی یادگیری سوق دهد و میل به یادگیری را در او تحریک کند. یادگیری بدون انگیزه و تفکر مانع کشف و بروز استعداد و خلاقیت فرزندان می شود، اگر آموزش با تفکر و انگیزه توام باشد و یادگیرنده را درگیر کند، منجر به یادگیری های عمیق در او می شود.    انواع مهارت های موفقیت در تحصیل
    از نظر صاحبنظران و کارشناسان آموزشی مهم ترین مهارت هایی که می تواند منجر به موفقیت تحصیلی شود به قرار زیر است:
    رمز برخورداری از این مهارت ها دانستن، تمرین و به کارگیری هرچه بیشتر آن هاست، هدف گذاری، برنامه ریزی درسی، روش صحیح مطالعه، تقویت حافظه، تمرکز و دقت، تغذیه و استراحت، امتحان، آرامش، مدیریت زمان، کنکور.
    هدف
    هدف موضوع یا جایگاهی است که برای رسیدن به آن فکر و تلاش می کنیم، اگر ندانیم به کجا می رویم رسیدن به مقصد دشوار و به تعبیری ناممکن است. شاید به جرأت بتوان گفت یکی از مهم ترین دلایلی که دانش آموزان در کنکور موفق نمی شوند، نداشتن هدف است. پاسخ بسیاری از دانش آموزان به این سؤال «دوست داری در چه رشته دانشگاهی قبول شوی؟ این است که فرقی نمی کند، فقط یک رشته خوب باشد! پس برای موفقیت اولین گام انتخاب هدف است.
    برنامه ریزی
    برنامه ریزی حرکتی هوشمندانه، منطقی و مرحله بندی شده برای رسیدن به اهداف از پیش تعیین شده است. صاحبنظران علم مدیریت معتقدند اگر 20 درصد از زمان خود را صرف برنامه ریزی کنیم، 80 درصد باقیمانده را با اطمینان بیشتری قدم برخواهیم داشت. مطالعه نتیجه تحقیقات بیانگر آن است که بیشترین اطلاعات از طریق مطالعه به دست می آید، بنابراین مطالعه مهم ترین شیوه یادگیری است که با خواندن، یادداشت برداری، مرور کردن و تمرکز همراه است. مطالعه بدون شناخت و به کارگیری روش صحیح مطالعه ممکن است نه تنها موفقیت تحصیلی را به همراه نداشته باشد، چه بسازمینه بی علاقگی فرد را از درس و تحصیل نیز فراهم نماید. برای کسب موفقیت تحصیلی علاوه بر داشتن علاقه به مطالعه، آشنایی با روش صحیح مطالعه نیز ضروری است. روش صحیح مطالعه نیازمند آگاهی از تکنیک ها، شرایط موفقیت ها و عوامل محیطی است که به نسبت نوع درس مورد مطالعه متفاوت است. به کاربردن فنون ماهرانه مطالعه ما آن را آسانتر و لذت بخش تر می نماید و در نتیجه علاقه به مطالعه را افزایش می دهد. حافظه، مغز انسان دارای میلیاردها سلول زنده است و در صورتی که روش صحیح استفاده از این توانایی نامحدود را بیاموزیم، از موفقیت لذت خواهیم برد. مغز انسان از دو نیمکره چپ و راست تشکیل شده است. نیمکره چپ مربوط به حفظیات فرمول و محاسبات است و نیمکره راست مربوط به تصویر، رنگ، خلاقیت و نمایش است. بیشتر انسان ها تنها از نیمکره چپ خود استفاده می کنند. درحالی که حافظه بلند مدت در نیمکره راست انسان قرار دارد. آشنایی با انواع حافظه، روش انتقال مطالب به حافظه بلند مدت، روش رسم نمودارهای حافظه و رعایت فواصل زمانی مرور درسی و منحنی فراموشی به ما کمک خواهد کرد که در مطالعه و یادگیری دروس احساس موفقیت بیشتری داشته باشیم. تغذیه و استراحت، کسب موفقیت تحصیلی مستلزم توجه به تمامی نیازها از جمله نیاز جسمی، عاطفه، اجتماعی و... می باشد.
    آگاهی از روش های تغذیه و استراحت صحیح می تواند در موفقیت تحصیلی موثر باشد، برای مثال این که بدانیم مصرف چه موادغذایی حافظه را تقویت می کند؟ کدام موادغذایی خستگی را کاهش داده و بازدهی بیشتری ایجاد می کند؟
    شب قبل از امتحان کنکور، صبح امتحان کنکور مصرف چه موادغذایی مناسب تر است؟ میزان و فواصل خواب و استراحت در برنامه ریزی درسی تا چه حد است؟چگونه می توان با کنترل عوامل محیطی و به کار بردن راهبردهای رفتاری بیشترین انرژی را در هنگام خواب دریافت کرد؟    در کنکور معمولاچیزی بالاتر از معلومات شخصی فرد را مورد آزمایش قرار می دهند. گاهی افراد اظهار می دارند درس را خیلی خوب خوانده اند، اما از امتحان یا کنکور نتیجه دلخواه را کسب نکرده اند. در امتحان فکر، آرامش، نظم، توانایی انتقال، میزان دریافت و درک مطالب فرد نیز مورد سنجش و اندازه گیری قرار می گیرد. کسب فنون و مهارت های (قبل از امتحان- حین امتحان- بعداز امتحان) به دانش آموز کمک می کند تا به موفقیت تحصیلی خود بیفزاید.
    آرامش، هر پدیده و موقعیت جدیدی با اضطراب و نگرانی همراه است. درس پاسخ دادن، امتحان، کسب رتبه برتر در کلاس، کنکور و... همه این ها به میزانی که در تجربه نیامده باشد اضطراب آورتر است. از آن جایی که داشتن آرامش باعث می شود تا بتوانیم از تمامی توانایی هایمان به صورت کامل استفاده کنیم، موفقیت در تحصیل در گرو توجه ویژه دانش آموزان به عوامل زمان است، زمان صحیح برای برنامه ریزی مطالعه، استراحت، مرور درس ها از همه مهمتر مدیریت زمان در جلسات آزمون. دانش آموزانی هستند که با داشتن اطلاعات علمی بسیار بالاو دلیل عدم مدیریت زمان در جلسه آزمون فرصت نمی کنند به همه سؤالات پاسخ دهند. به خاطر داشته باشیم حتی کسب رتبه های برتر در کنکور فقط با داشتن اطلاعات علمی میسر نیست، زیرکی و استفاده درست از وقت نیز نکته مهمی است بایستی به آن توجه نمود.کنکور، با اذعان به این که ورود به دانشگاه به هیچ وجه به منزله موفقیت در زندگی محسوب نمی شود، ولی از نظر مراحل تحصیلی رسیدن به قله تحصیل در مدارس، شرکت در آزمون کنکور ورود به دانشگاه می باشد که خود نیازمند تکنیک ها و مهارت های ویژه ای است که متاسفانه خیلی ها فقط یکی دوسال آخر دبیرستان به فکر آن می افتند، در صورتی که اگر از قبل جزو اهداف ما قرار گرفته باشد رسیدن به آن بسیار سهل و آسان است.    ولی باور داشته باشیم که: اگر کوهنورد بداند که می خواهد به کدام قله برسد، حتما فاتح آن خواهد شد.

     به امید موفقیت دانش اموزان عزیز